Het dierenrijk is magisch en het Afrikaanse continent herbergt enkele van de meest fascinerende soorten die de mensheid kent, waaronder veel vogels met een levendig verenkleed. Bij de Afrikaanse Jacana zijn het echter niet de snavel, kleuren of vleugels die indruk maken – het zijn hun verbijsterende poten.
Deze bijzondere vogel heeft lange tenen en uitgestrekte klauwen waarmee hij sierlijk over de drijvende vegetatie in ondiepe meren kan lopen, zijn favoriete habitat. Maar hoeveel poten heeft deze mystieke vogel eigenlijk? Dat gaan we zo ontdekken – dus wees klaar om verrast te worden!
Met zijn onevenredig grote poten in verhouding tot zijn lichaam valt de Afrikaanse Jacana echt op en blijft mensen over de hele wereld fascineren.
Jacana: typische kenmerken
Deze uit Afrika afkomstige vogels met grote poten hebben het vermogen om hun gewicht zo te verdelen dat ze over leliebedden kunnen lopen terwijl ze op jacht zijn naar vis. Hun kenmerkende, slanke poten en merkwaardig lange tenen dienen ook om over drijvende vegetatie te lopen, of ze nu hun territorium verdedigen of een schuilplaats zoeken wanneer ze geconfronteerd worden met roofdieren.
Jacana’s, ook wel ‘Jezusvogels’ genoemd omdat ze over water kunnen lopen, zijn familie van waadvogels die verspreid zijn over Azië, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika evenals Australië.
De gemakkelijk herkenbare vogel is 15 tot 58 cm lang en heeft tenen en klauwen die bij sommige soorten 10,2 cm lang kunnen zijn. De Afrikaanse Jacana leeft in moerassen ten zuiden van de Sahara en werd voor het eerst gedocumenteerd in 1789 door de Duitse naturalist Johann Friedrich Gmelin.
De vrouwtjes zijn groter dan de mannetjes. Hun verenkleed is kastanjebruin met een geelachtige band over de borst, een witte keel en witte wangen. Bovendien hebben ze een zwarte kruin, nek, oogstreep en vleugeltippen. De snavel en het voorhoofdsschild hebben een zachte blauwe tint, terwijl hun poten grijsblauw getint zijn. Het dieet van deze vogels bestaat voornamelijk uit verschillende kleine wezens die in wetlands voorkomen, zoals insecten, wormen, spinnen en schaaldieren.
Griezelige poten
Maar hoe zit het met die poten? Als je veel van de betoverende foto’s van deze kleurrijke watervogels in hun natuurlijke omgeving bekijkt, kan het er op het eerste gezicht griezelig uitzien. Het kan lijken op iets uit een spookverhaal – een kleine vogel met een gruwelijk aantal extra poten.
Toch is de waarheid niet zo eng…
Mysterie opgelost
Die poten zijn eigenlijk de flanken van jonge jacana’s die onder de borst van hun moeder of vader bungelen. Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar dat is precies hoe moeder natuur het heeft ontworpen.
Mannelijke jacana’s nemen een rol aan die lijkt op die van huisvader. Zodra de moeder de eieren heeft gelegd, vertrekt ze en laat de vader de kuikens verzorgen. Als de vader gevaar bespeurt, draagt hij zijn kuikens veilig onder zijn vleugels. Een herinnering aan de ongelooflijke wonderen van onze inheemse fauna!
Zoals we al eerder aanstipten, wijken jacana’s af van de norm voor vogels – de vrouwtjes zijn groter dan de mannetjes. De jacana heeft ook een opmerkelijk unieke polyandere paringsregeling, waarbij een enkel vrouwtje partnerschappen aangaat met meerdere mannetjes, terwijl het mannetje als enige verantwoordelijk is voor de nakomelingen.
Jacanda mannetje is een heuse “moederkloek”
De mannetjes zijn verantwoordelijk voor het uitbroeden van de eieren door ze tussen hun vleugels te nestelen en zo een warme en veilige ruimte te creëren. Zodra de kuikens uit het ei komen, wachten hen talloze gevaren in de Afrikaanse moerassen. Omdat jacana’s in waterrijke omgevingen leven, grijpen veel roofdieren graag de kans om op de kwetsbare kuikens te jagen – vooral krokodillen liggen op de loer. Daarom zijn de vaders erg alert en beschikken ze over een effectief verdedigingsmechanisme als er gevaar op de loer ligt.
Ze geven hun kuikens een teken dat ze onder hun vleugels moeten kruipen en dragen ze dan prompt weg waarbij hun poten op een ietwat grappige manier afhangen. Dit levert soms fantastische beelden op waarop jacana’s een veelheid aan poten lijken te hebben.
In werkelijkheid zijn het echter gewoon evolutie en biologie die een rol spelen.
Een ouder moet zijn kroost beschermen, ongeacht de omstandigheden, en deze dieren zijn daar een prachtig voorbeeld van. Het mannetje van de jacana zorgt voor de kuikens tot ze 40 tot 70 dagen oud zijn.
Een ander positief feit over deze vogels is dat ze beschikken over een grote verscheidenheid aan habitats en een aanzienlijke, stabiele populatie – wat betekent dat ze niet bedreigd worden.
LEES MEER:
- Man benadert ’s werelds gevaarlijkste vogel – zijn 112 belletje is ijzingwekkend
- Moeder weigert eierschalen weg te gooien – in één nacht is haar tuin mooier dan ooit
Heb jij ooit een glimp opgevangen van zo’n vogel in het wild?
Wist je waarom jacana’s zoveel poten lijken te hebben? Voel je vrij om je gedachten te delen in ons commentaargedeelte op Facebook, en geef onze pagina een like als je dit artikel fascinerend vond.