De mysterieuze afwezigheid van lichamen in de Titanic

De tragische ondergang van de RMS Titanic op 15 april 1912 houdt de wereld meer dan een eeuw later nog steeds bezig.

Tijdens de eerste reis van Southampton naar New York sloeg het “onzinkbare” schip op een ijsberg, waardoor meer dan 1.500 passagiers en bemanningsleden omkwamen.

Ondanks het catastrofale verlies aan mensenlevens, is er één verontrustend mysterie blijven bestaan – waarom werden er zo weinig lichamen uit het wrak geborgen, terwijl er meer dan 1.500 mensen omkwamen?

De ontdekking van het wrak van de Titanic

Na tientallen jaren zoeken werd het wrak van de Titanic op 1 september 1985 ontdekt, meer dan 12.000 voet onder de Atlantische Oceaan.

Na tientallen jaren van speculatie en pogingen om het te vinden, slaagde een expeditie er eindelijk in om de locatie op de duizelingwekkende diepte bloot te leggen.

Het lijkt misschien vreemd dat het zo lang duurde om het wrak te vinden, maar het probleem was niet dat de locatie volledig onbekend was – het ging er meer om de exacte rustplaats vast te stellen.

Diepzeeverkenner Robert Ballard deed er acht dagen over om de R.M.S. Titanic te vinden, ongeveer 400 mijl uit de kust van Newfoundland, Canada. Hij kon het wrak lokaliseren met behulp van zijn methode om brokstukken te volgen – een techniek die hij voor het eerst gebruikte bij het ontdekken van de Scorpion, een nucleaire onderzeeër die in 1968 zonk.

Ballard heeft eerder gesproken over het moment dat hij het oude oceaanstomer zag liggen op de oceaanbodem.

“We beloofden om nooit iets van dat schip mee te nemen en om het met groot respect te behandelen,” vertelde hij CBS News.

Maar sindsdien hebben expeditieteams honderden artefacten geborgen, die ons een blik in het verleden gunnen – meubelstukken, serviesgoed en persoonlijke bezittingen van degenen die het schip nooit hebben verlaten. Het werd echter duidelijk hoe slecht sommige artefacten bewaard waren gebleven toen in 1987 de eerste grote expeditie begon om voorwerpen van de Titanic terug te vinden.

Waar zijn alle lichamen gebleven?

Het wrak zelf werd in tweeën gesplitst gevonden, waarbij de boeg meer intact was en het interieur na meer dan 70 jaar onder water nog steeds opmerkelijk goed bewaard was gebleven. Rondom het wrak werd een enorm puinveld van 5 bij 3 mijl ontdekt, met duizenden voorwerpen verspreid over de oceaanbodem.

Maar er ontbrak iets verbazingwekkends: de lichamen van de slachtoffers.
De afwezigheid van menselijke resten is iets dat historici en ontdekkingsreizigers voor een raadsel stelt.

Hoewel er schoenen, laarzen en andere persoonlijke voorwerpen tussen het puin zijn gevonden, zijn er maar weinig menselijke overblijfselen te vinden. Van de 337 geborgen lichamen werden er 119 op zee begraven en 209 teruggebracht naar Halifax.

“Ik heb nul menselijke overblijfselen gezien,” vertelde James Cameron, regisseur van Titanic, die het wrak 33 keer heeft bezocht en verkend en beweert meer tijd op het schip te hebben doorgebracht dan de kapitein, in 2012 aan de New York Times. “We hebben kleding gezien. We hebben paren schoenen gezien, wat er sterk op zou wijzen dat daar ooit een lichaam was. Maar we hebben nooit menselijke resten gezien.”

Wat is er dan gebeurd met de vele lichamen?

De waarheid lijkt te liggen in het feit dat het wrak van de Titanic diep in de oceaan ligt – veel dieper dan de meeste mensen zich realiseren. Op een diepte van meer dan 3500 meter schommelt de watertemperatuur net boven het vriespunt en is de druk enorm.

In de loop der tijd hebben deze omstandigheden ertoe geleid dat de lichamen zijn verteerd door bacteriën en zeedieren. De enige overblijfselen die lijken te overleven zijn voorwerpen als schoenen en laarzen, omdat deze materialen niet eetbaar zijn voor het zeeleven.

De rol van zeewater bij het verdwijnen van botten

Maar de afwezigheid van skeletten gaat niet alleen over zeedieren.

Robert Ballard, de diepzeeverkenner die als eerste het wrak van de Titanic ontdekte, legt uit dat het zeewater op deze diepten het vermogen heeft om botten op te lossen. Het water is onderverzadigd met calciumcarbonaat, een belangrijk bestanddeel van botten. Terwijl het zachte weefsel wordt verbruikt, lossen de botten zelf langzaam op, zonder sporen achter te laten.

Ballard constateerde zelfs een schril contrast met de Zwarte Zee, waar dergelijke beestjes niet bestaan om lichamen te verslinden en waar de botten in gemummificeerde staat bewaard zijn gebleven door het gebrek aan zeeleven om ze af te breken.

“Het probleem waar je mee te maken hebt is dat je op een diepte van meer dan 1000 meter onder de zogenaamde calciumcarbonaat compensatiediepte komt,” vertelde diepzeeonderzoeker Robert Ballard aan NPR.

“En het water in de diepzee is onderverzadigd in calciumcarbonaat, waar botten meestal van gemaakt zijn. Op de Titanic en de Bismarck bijvoorbeeld, liggen die schepen onder de calciumcarbonaat compensatiediepte, dus zodra de beestjes hun vlees opeten en de botten blootleggen, lossen de botten op.”

De griezelige realiteit

De ontdekking van het wrak en het omringende puinveld heeft altijd een mix van ontzag en afschuw opgeroepen.

Mensen die hebben gehoord over de verdwijning van de lichamen van de Titanic hebben hun gedachten online gedeeld, waarbij velen het “afschuwelijk” of “griezelig” vonden om te denken aan de duizenden levens die verloren gingen en hoe de natuur uiteindelijk haar gang is gegaan.

Maar temidden van deze ijzingwekkende realiteit vinden sommigen een vreemde troost in de wetenschap dat de lichamen op hun eigen manier door de natuur zijn teruggewonnen.

In de woorden van een commentator: “De enige troost is dat deze slachtoffers zijn teruggegeven aan de natuur op de enige manier die Moeder Natuur kent.”

Het langzame verval van de Titanic

Sinds de ontdekking is de Titanic vele malen bezocht door wetenschappers en ontdekkingsreizigers, en veel van de gevonden voorwerpen zijn tentoongesteld voor het publiek.

Toch is het wrak zelf niet in perfecte staat bewaard gebleven.

In de loop der jaren hebben onderwaterexpedities per ongeluk schade toegebracht aan het schip en een bacterie die zich voedt met ijzer heeft langzaam de romp aangetast. Wetenschappers voorspellen dat de structuur van de Titanic binnen de komende 50 jaar volledig zal instorten en niets anders zal achterlaten dan roest en de overblijfselen van het veerkrachtige interieur.

Een tragisch einde van een toeristische missie

In 2023 werd het wrak het decor voor een nog modernere tragedie.
De Titan-onderzeeër, bestuurd door OceanGate om toeristen een glimp te laten opvangen van de laatste rustplaats van de Titanic, implodeerde op tragische wijze tijdens de afdaling en eiste het leven van alle zes mensen in de onderzeeër.

Aan boord bevonden zich piloot Stockton Rush, medeoprichter van OceanGate, copiloot Paul-Henri Nargeolet, een Titanic-expert, en drie toeristen, Shahzada Dawood en zijn 19-jarige zoon Suleman Dawood, beiden lid van een rijke Pakistaanse zakenfamilie, en Hamish Harding, een Britse zakenman en avonturier.

Het mysterie van de vermiste lichamen van de Titanic is angstaanjagend, maar het dient als een herinnering aan de brute krachten van de natuur en het diepe verlies dat nog steeds rondwaart in de diepten van de Atlantische Oceaan.