Eén klein kledingstuk. Dat was alles wat nodig was om wereldwijd verontwaardiging, verboden en zelfs arrestaties te veroorzaken.
In de decennialange strijd tussen bescheidenheid en vrijheid kwam de bikini naar voren als zowel boosdoener als overwinnaar. Pausen noemden het zondig. Regeringen verboden het.
Maar vrouwen bleven het dragen — en met elke gewaagde verschijning herschreven ze de regels.
Kleermakers op het strand
Aan het begin van de 20e eeuw waren badpakken nog lang niet zo strak en stijlvol als we ze nu kennen. Destijds waren het dikke, volledig bedekkende kledingstukken van wol, ontworpen om zwemmers bedekt en beschermd tegen de zon te houden. Het ging niet om mode, maar om bescheidenheid.
Strenge kledingvoorschriften waren gebruikelijk op stranden in de hele VS. Volgens Kathleen Morgan Drowne en Patrick Huber in hun boek over de popcultuur van de jaren twintig huurden plaatsen als Clarendon Beach in Chicago zelfs kleermakers in om ter plekke aanpassingen te doen aan badpakken die te bloot werden geacht.
Soortgelijke regels verschenen in het hele land. Coney Island verbood bijvoorbeeld in 1915 badkousen als ze “kuiltjes in de knieën” blootlegden. In Washington DC stond de strandpolitie erom bekend deze codes met meetlinten in de hand te handhaven.
Gearresteerd voor een eendelig?
In het begin van de 20e eeuw draaide alles om bedekking. Van zowel mannen als vrouwen werd verwacht dat ze pakken droegen die van nek tot knie reikten – zonder uitzonderingen. Als er huid zichtbaar was? Nou, dat werd als schandalig beschouwd.
Maar er was verandering op komst. In 1907 was de Australische zwemster Annette Kellerman een van de eersten die deze normen aanvocht door een eendelig zwempak te dragen dat haar armen, benen en nek bloot liet, in plaats van de toen gangbare broekzwempakken.
Kellerman, die vanwege haar opmerkelijke zwemvaardigheden de bijnaam ‘de Australische zeemeermin’ kreeg, bracht een groot deel van haar leven door met het aanvechten van maatschappelijke normen en het herdefiniëren van idealen.
Volgens Kellerman zelf werd ze door de politie gearresteerd omdat ze ‘onfatsoenlijke’ kleding droeg, hoewel er geen officiële rapporten zijn die dit bevestigen. Niettemin veroorzaakte het destijds een schandaal dat een vrouw op deze manier zwom. Het incident haalde de krantenkoppen en leidde tot een beweging.
Kellermans gewaagde keuze voor zwemkleding trok de aandacht van het publiek en al snel werden haar eendelige badpakken een populaire trend.
De vraag groeide zo sterk dat ze uiteindelijk haar eigen badkledinglijn lanceerde, en de ‘Annette Kellermans’, zoals ze bekend werden, markeerden de eerste stap in de evolutie van moderne damesbadkleding.
De roaring twenties: een nieuwe modegolf
Naarmate de jaren twintig vorderden, begon de flapperstijl niet alleen in avondkleding, maar ook op het strand furore te maken.
Het begon allemaal toen een groep rebellen uit Californië in opstand kwam tegen de traditie. Ze stonden bekend als de ‘skirts be hanged girls’ en hun revolutionaire doel was simpel: badpakken waarin vrouwen daadwerkelijk konden zwemmen.
Badkleding begon dus te veranderen en werd praktischer en nauwsluitend. De ‘skirts be hanged girls’ symboliseerden een landelijke verschuiving die verder ging dan alleen mode – het ging om functionaliteit en bewegingsvrijheid.
Hoewel het naar hedendaagse maatstaven nog steeds bescheiden was, lieten vrouwen langzaam meer huid zien, met badpakken die waren ontworpen voor bewegingsvrijheid. Maar de echte revolutie moest nog komen.
De bikini: een schandalige stap voorwaarts
Toen kwam 1946, en daarmee de geboorte van de bikini. Dit tweedelige zwempak, uitgevonden door de Franse ingenieur Louis Réard, liet de navel zien en toonde meer huid dan iemand gepast achtte voor openbare ruimtes.
Slechts enkele dagen voordat de bikini in 1946 werd geïntroduceerd, voerde de VS zijn eerste vredestijd-kernproef uit op het Bikini-atol, wat wereldwijde aandacht trok.
Hoewel ontwerper Louis Réard nooit heeft uitgelegd waarom hij het zwempak ‘bikini’ noemde, denken velen dat het een knipoog was naar de explosieve impact die hij hoopte te hebben – zowel commercieel als cultureel – net als de bom zelf. Anderen suggereren dat de naam de exotische aantrekkingskracht van de Stille Oceaan opriep of de schok van een onthullend zwempak vergeleek met de kracht van een atoombom.
De reactie in de VS was snel: veel stranden verboden de bikini, die als ronduit rebels werd beschouwd. En in Europa was het niet veel beter. In 1949 verbood Frankrijk bikini’s op zijn stranden en in Duitsland waren ze tot in de jaren 70 verboden in openbare zwembaden. Tegelijkertijd veroordeelden bepaalde communistische groeperingen de bikini als een teken van kapitalistische decadentie en morele corruptie.
Paus Pius XII verklaarde de bikini zondig en verschillende landen, waaronder België, Italië, Portugal en Spanje, voerden een nationaal verbod op het zwempak in.
In een bekend incident uit 1952 werd het Australische model Ann Ferguson gevraagd het strand van Surfers Paradise te verlaten omdat haar Paula Stafford-bikini te bloot werd gevonden.
De waarheid over de beroemde foto
Eén foto is het symbool geworden van het hele debat over de vraag of bikini’s wel of niet thuishoren op openbare stranden. En die foto komt uit Italië.
De zwart-witfoto, die de afgelopen jaren viraal is gegaan, toont een man in een wit uniform die naast een jonge vrouw in bikini op het strand staat. Gebruikers van sociale media beweren vaak dat het moment in 1957 in Rimini, Italië, is vastgelegd. De meest gedeelde versie van het verhaal zegt dat de man een politieagent is die de vrouw een bekeuring geeft voor niets meer dan het dragen van een bikini.
Een Reddit-bericht uit 2023 met de afbeelding kreeg meer dan 31.000 upvotes en 1.400 reacties. Het bijschrift luidde: “Een politieagent geeft een vrouw een bekeuring voor het dragen van een bikini, 1957.”
Maar was het echt?
De foto zelf is authentiek – er zijn geen tekenen van digitale manipulatie – maar het achtergrondverhaal blijft een mysterie. Er is geen hard bewijs dat de vrouw een bekeuring kreeg vanwege haar zwemkleding. Sommigen vermoeden dat het een geënsceneerde scène was met modellen of acteurs, terwijl anderen denken dat de agent haar misschien om een heel andere reden een bekeuring gaf.
Toch raakte de foto een gevoelige snaar.
In een e-mail bevestigde Gianluca Braschi, directeur van het Staatsarchief van Rimini, aan Snopes dat Italië destijds inderdaad wetten had met betrekking tot badkleding, ook al blijft het verhaal achter de foto onduidelijk.
Zoals Braschi uitlegde, verbood een wet uit 1932 “het baden in het openbaar in volledige naaktheid en met onfatsoenlijke badkleding”. Die wet bleef technisch gezien van kracht tot 2000, hoewel de handhaving ervan niet consistent was.
Hoewel we misschien nooit het volledige verhaal achter dat virale moment zullen kennen, weerspiegelt het een zeer reële spanning uit die tijd, een tijd waarin bikini’s niet alleen de aandacht trokken… maar je ook in de problemen konden brengen.
De invloed van Hollywood
Pas in de jaren zestig werd de bikini echt populair. Culturele verschuivingen maakten de weg vrij voor meer gewaagde zwemkledingstijlen.
Maar zelfs toen was de publieke opinie verdeeld. Meer conservatieve gebieden verzetten zich tegen de kleine tweedelige badpakken.
Een voorbeeld hiervan is de United States Motion Picture Production Code — beter bekend als de Hays Code — die vanaf 1934 van kracht was. Hoewel deze code tweedelige outfits in films toestond, verbood hij strikt het tonen van de navel. De druk werd nog vergroot door de National Legion of Decency, een rooms-katholieke waakhondgroep, die Hollywood en internationale filmmakers aanspoorde om bikini’s volledig van het witte doek te weren.
De opkomst van Hollywoodsterren als Marilyn Monroe, Ursula Andress en Brigitte Bardot hielp de normen voor schoonheid en lichaamsvertrouwen te herdefiniëren. Deze iconen droegen niet alleen badpakken, ze werden er synoniem mee.
Het meisje in de bikini
Misschien heeft niemand meer gedaan om de bikini wereldwijd beroemd te maken dan de in Frankrijk geboren actrice Brigitte Bardot.
Het was niet alleen dat ze een bikini droeg, het was hoe ze zich ermee identificeerde. In haar doorbraakrol in Het meisje in de bikini droeg Bardot niet alleen de badpak, ze maakte er een cultureel statement van. Haar figuur, gehuld in een strapless, ruitvormige bikinitop die eruit zag alsof hij elk moment kon losraken, was het middelpunt van de film.
Met haar lange, warrige haar en zorgeloze uitstraling was Bardot niet alleen aan het acteren – ze herschreef de regels voor hoe vrouwen op het scherm konden worden gezien.
De film zorgde ervoor dat ze in harmonie met de oceaan en de zon werd getoond, maar laten we eerlijk zijn: het was haar lichaam waar de camera dol op was. De film bracht haar in beeld in klassieke pin-upstijl, maar Bardot was niet alleen een lust voor het oog, ze werd ook de eerste actrice die een bikini centraal stelde in een hoofdrol en er een verhaallijn aan gaf.
Hoewel ze niet de eerste vrouw was die er een droeg, was Bardot wel de eerste die de bikini iconisch maakte door middel van storytelling, en de impact van die film in de VS maakte haar in één klap internationaal beroemd.
De witte bikini van Ursula Andress uit Dr. No (1962) werd meteen een icoon omdat hij sexappeal, kracht en filmische impact combineerde op een manier die het publiek nog niet eerder had gezien.
Toen ze met een mes aan haar heup uit de zee kwam, was Andress niet alleen een lust voor het oog, ze was ook krachtig, zelfverzekerd en onvergetelijk. Dat moment maakte haar tot de ultieme Bond-girl en versterkte de bikini als symbool van gedurfde vrouwelijkheid in de popcultuur.
In de jaren 70 was de bikini overal te zien. Badpakken werden nog onthullender, met stringbikini’s en stringbroekjes die hun intrede deden. Ook de zwembroeken voor mannen werden kleiner, toen de ‘bescheidenheid’ van het begin van de 20e eeuw tot het verleden behoorde.
Zwemkleding vandaag: lichaamspositiviteit en diversiteit
In de 21e eeuw draait zwemkleding niet langer alleen om het naleven van maatschappelijke normen. De markt voor zwemkleding is geëxplodeerd en biedt een wereld aan keuze.
Van bescheiden eendelige badpakken tot stringbikini’s en gewaagde strings, er is voor elk wat wils. Bovendien is de discussie over lichaamstypes aanzienlijk geëvolueerd. Tegenwoordig draait het om comfort, zelfvertrouwen en lichaamspositiviteit, waarbij mensen van alle vormen, maten en achtergronden zich vrijelijk kunnen uiten op het strand of bij het zwembad.
De dagen van het reguleren van ‘fatsoenlijke’ badkleding zijn voorbij. Nu draait het allemaal om persoonlijke keuze en zelfexpressie. Of het nu gaat om een volledig bedekkend zwempak of de meest onthullende bikini, de veranderende opvattingen over bescheidenheid in Amerika weerspiegelen een veel inclusievere en tolerantere samenleving.
Wat begon als een strijd voor bescheidenheid, is uitgegroeid tot een viering van diversiteit, individualiteit en vrijheid. Dus onthoud de volgende keer dat je naar het strand gaat: het gaat niet alleen om het zwempak, maar om de reis naar zelfexpressie die het vertegenwoordigt.
LEES MEER
- Lotte werd uitgelachen op het strand omwille van haar stomazakje – nu wordt ze op het internet geprezen voor haar moed
- Vader voelt iets in het water, ziet een voet en haalt het lichaam van een 4-jarige uit het water