Emiliana RodrÃguez herinnert zich dat ze als kind vrienden ’s nachts een partijtje voetbal zag spelen, waarbij een van de spelers plotseling dood neerviel op het veld. De in Bolivia geboren RodrÃguez wist niet wat er aan de hand was en werd ’s nachts bang. Ze was bang het “monster” dat alleen ’s nachts tevoorschijn komt.
Chagas is een ander soort monster, een “stille en tot zwijgen gebrachte ziekte” die wordt overgedragen door nachtelijke insecten die elk jaar tot 8 miljoen mensen infecteren. RodrÃguez’ vriend was een van de 12.000 mensen die elk jaar aan de ziekte sterven.
Emiliana RodrÃguez, 42, verhuisde 27 jaar geleden van Bolivia naar Barcelona en besefte dat ze niet kon ontsnappen aan Chagas, dat ze een “monster” noemt.
“De angst dook voornamelijk ’s nachts op. Soms kon ik niet slapen, vertelde ze. Ik was bang om in slaap te vallen en niet wakker te worden.”
Acht jaar geleden deed RodrÃguez, toen ze zwanger was van haar eerste kind, een aantal tests. Daaruit bleek dat ze drager was van Chagas. “Ik was verlamd van schrik en herinnerde me alle verhalen die mijn familieleden me vertelden over mensen die plotseling stierven,” zei ze, terwijl ze ook terugdacht aan de dood van haar vriend. “Ik dacht: ‘Wat gaat er met mijn baby gebeuren?'”
Het artikel gaat verder onder de foto:
Maar RodrÃguez onderging een behandeling om te voorkomen dat de parasiet haar ongeboren kind zou bereiken. Na de geboorte van haar dochtertje testte ze negatief.
Geval in Mexico
Ondertussen had Elvira Idalia Hernández Cuevas in Mexico nog nooit van Chagas gehoord totdat bij haar 18-jarige de diagnose werd gesteld.
Idalia, 18 jaar, was bloed aan het doneren in haar woonplaats, vlakbij Veracruz in Mexico, toen haar bloedmonster werd gescreend. De diagnose was positief voor Chagas, een ziekte die wordt veroorzaakt door een bloedzuigende parasiet, de triatomeeënbacterie die algemeen bekend staat als de “Kissing bug” of “Vampire bug”.
“Ik had nog nooit van Chagas gehoord, dus begon ik onderzoek te doen op internet,” zei Hernández in een interview met The Guardian. Toen ik las dat het beschreven werd als een stille moordenaar was ik doodsbang. Ik wist niet wat ik moest doen of waar ik naar toe moest.”
Ze is niet de enige, veel mensen zijn zich niet bewust van de vectorziekte die dit vervelende ongedierte veroorzaakt.
Chagas is vernoemd naar Carlos Ribeiro Justiniano Chagas, een Braziliaanse arts en onderzoeker die een geval bij mensen identificeerde in 1909. De afgelopen decennia is bekend geworden dat de ziekte van Chagas veel voorkomt in Latijns-Amerika, Noord-Amerika, Europa, Japan en Australië.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Infectie door een Kissing Bug
Kissing bugs (of kuswantsen) leven meestal in de muren van nederige woningen in landelijke of voorstedelijke gebieden. Ze zijn vooral ’s nachts actief wanneer de mensen slapen.
De wants brengt de T. cruzi infectie over door een dier of mens te bijten en vervolgens zijn uitwerpselen op de huid van zijn slachtoffer te dumpen. Deze kan vervolgens per ongeluk aan de plek krabben en de huid kapot maken of de uitwerpselen in de ogen of mond verspreiden.
Volgens de Center for Disease Control and Prevention (CDC) hebben in Mexico, Midden-Amerika en Zuid-Amerika ongeveer 8 miljoen mensen (volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 6 tot 7 miljoen) de ziekte van Chagas. Zonder behandeling kan de levenslange infectie dodelijk zijn. Elk jaar sterven ongeveer 12.000 mensen aan Chagas, wat “meer mensen in Latijns-Amerika doodt dan eender welke andere parasitaire ziekte, inclusief malaria”, schrijft The Guardian.
Hoewel deze insecten zijn geïdentificeerd in de VS – bijna 300.000 mensen zijn geïnfecteerd – worden ze niet beschouwd als endemisch.
Sommige mensen ontwikkelen nooit symptomen, maar het CDC rapporteert dat tientallen jaren later 20 tot 30% hartcomplicaties krijgt die tot de dood kunnen leiden, of gastro-intestinale complicaties die ernstig ongemak kunnen veroorzaken.
En het wereldwijde detectiepercentage is slechts 10%, wat behandeling en preventie erg moeilijk maakt.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Verwaarloosde tropische ziekte
Op zoek naar steun bezochten Hernández en haar dochter Idalia verschillende artsen. Ook zij wisten weinig tot niets over Chagas of hoe ze het moesten behandelen. “Ik was verbaasd, bang en verdrietig omdat ik dacht dat mijn dochter dood zou gaan. Bovendien kon ik geen betrouwbare informatie vinden en dat maakte mijn angst alleen maar groter,” zei Hernández.
Uiteindelijk kreeg Idalia hulp van een familielid dat in de gezondheidszorg werkte en kreeg ze de behandeling die ze nodig had.
“In Mexico zeggen de autoriteiten dat er niet veel mensen getroffen zijn door Chagas en dat het onder controle is, maar dat is niet zo,” zegt Hernández. “Medische professionals krijgen geen training en verwarren Chagas met andere hartziekten. De meerderheid realiseert zich niet dat Chagas in Mexico voorkomt.”
Chagas staat op de lijst van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als een verwaarloosde tropische ziekte. Dit betekent dat de ziekte niet op de agenda van het wereldwijde gezondheidsbeleid staat.
Een stille ziekte die zich wereldwijd verspreidt
Colin Forsyth, onderzoeksmanager bij het Drugs for Neglected Diseases Initiative (DNDi), legde uit dat Chagas deels verwaarloosd wordt omdat “het een stille ziekte is die zo lang verborgen blijft in je lichaam … vanwege de asymptomatische aard van het initiële deel van de infectie”.
Verwijzend naar de arme bevolkingsgroepen vervolgde Forsyth: “De mensen die erdoor getroffen worden, hebben gewoon niet de macht om het gezondheidsbeleid te beïnvloeden. Er is een samenloop van biologische en sociale problemen die het verborgen houden.”
Maar nu Chagas naar andere continenten reist, wordt het steeds zichtbaarder. Het is nu bekend dat het kan worden overgedragen via bloedtransfusies en orgaantransplantaties alsmede van moeder op kind tijdens de zwangerschap of bevalling.
Professor David Moore, een consultant aan het Hospital for Tropical Diseases in Londen, heeft de Chagas Hub opgericht. Dit is een faciliteit in het Verenigd Koninkrijk met als hoofddoel om “meer mensen te laten testen en behandelen en om het risico van overdracht, dat in het Verenigd Koninkrijk van moeder op kind is, te beheersen”, zei hij.
Moore zei dat de vooruitgang in het uitroeien van Chagas “ijzig” is. Met betrekking tot het doel van de WHO om de ziekte in 2030 uit te roeien, zei hij: “Ik kan me niet voorstellen dat we in 2030 ook maar in de buurt zullen zijn. Dat lijkt hoogst onwaarschijnlijk.”
Behandeling
Chagas kan behandeld worden met twee medicijnen, benznidazol en nifurtimox, beide al meer dan 50 jaar op de markt, waarvan Moore zegt dat het “giftig, onplezierig en niet bijzonder effectief” is.
Het kan een baby genezen, maar er is geen garantie dat de medicijnen de progressie van de ziekte bij volwassenen kunnen voorkomen of afremmen.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Wat betreft ernstige bijwerkingen herinnert RodrÃguez zich dat ze netelroos kreeg en zich duizelig en misselijk voelde. Ze voltooide de behandeling en gaat elk jaar op controle.
Langzame vooruitgang
Moore voegt eraan toe dat effectievere medicijnen tegen Chagas cruciaal zijn om de verspreiding ervan tegen te gaan. Jammer genoeg is er heeft dit momenteel geen financiële aantrekkingskracht op farmaceutische bedrijven.
Totdat er meer interesse in de markt is om meer behandelingen te ontwikkelen, is Hernández op een missie om de stille ziekte luider te laten klinken, in haar functie als voorzitter van de International Federation of Associations of People Affected by Chagas Disease (FINDECHAGAS).
Ondertussen vecht RodrÃguez in Spanje tegen het “monster” door Chagas onder de aandacht te brengen met een campagne van het Barcelona Institute for Global Health.
“Ik heb genoeg van de stilte”, zegt RodrÃguez. “Ik wil dat mensen over Chagas praten en weten. Ik wil dat mensen zich laten testen en zich laten behandelen.”
En ze worden gehoord.
De WHO heeft de Werelddag ziekte van Chagas in het leven geroepen. Deze dag valt elk jaar op 14 april, de dag waarop Carlos in 1909 het eerste geval bij mensen ontdekte. De WHO schrijft dat “Wereldwijde doelen voor 2030 en mijlpalen zijn gesteld om een diverse reeks van 20 ziekten en ziektegroepen te voorkomen, beheersen, elimineren en uit te roeien.” Dit is inclusief Chagas.
Infectie vermijden
Om een mogelijke infectie te vermijden raad CDC aan hetvolgende te doen:
- Dicht barsten en kieren rond ramen, muren, daken en deuren af
- Verwijder hout, borstel en steenstapels in de buurt van je huis
- Gebruik horren op deuren en ramen en repareer gaten of scheuren
- Dicht gaten en scheuren af die leiden naar de zolder, naar kruipruimtes onder het huis en naar buiten
- Laat huisdieren binnen slapen, vooral ’s nachts
- Houd je huis en rustplaatsen voor huisdieren buiten schoon en controleer beide ruimtes regelmatig op insecten
Als je denkt dat je een kissing bug bent tegengekomen, raadt het CDC je aan om het niet te verpletteren. In plaats daarvan moet je de wants voorzichtig in een bakje doen en dit vullen met alcohol of het invriezen in water.
Daarna is het aan te raden om de verpakking met de wants naar de plaatselijke gezondheidsdienst of een universitair laboratorium te brengen voor identificatie.
Het is best beangstigend om te denken dat deze insecten in de muren van huizen leven – net als die griezelverhalen die je als kind hoort om op je hoede te zijn voor het monster dat in de muren woont.
We hopen echt dat de WHO haar belofte nakomt om Chagas en andere verwaarloosde tropische ziekten uit te roeien.
Deel dit verhaal alsjeblieft en help het bewustzijn over deze stille ziekte te vergroten!
LEES MEER:
- Boos kijkende ‘slangen’ gespot in boom, maar niet alles is wat het lijkt
- De mysteries rond deze vliegende wonderen van menselijke grootte ontrafeld